Van speelkameraadje tot veilige haven. De rol van grootouders in het leven van hun kleinkinderen

Beelmontage RTV - rechtenvrije stockfoto/Nele Wouters

De band tussen kleinkinderen en hun grootouders is iets heel bijzonders. Grootouders bieden niet alleen een helpende hand bij de zorg, maar overladen hun oogappels ook met tonnen liefde, zorgen voor stabiliteit en ze hebben ook nog eens een rugzak vol levenservaring. De mogelijke invloed van grootouders op de ontwikkeling van hun kleinkinderen mag dus niet onderschat worden. Zoals Nele Wouters van ‘Opgroeien’ het mooi verwoordt: "It takes a village to raise a child."

Grootouders als emotionele steun

Grootouders spelen vaak een belangrijke rol in de emotionele en gedragsmatige ontwikkeling van kinderen. Verschillende onderzoeken tonen aan dat kinderen die een hechte band hebben met hun grootouders minder emotionele problemen ervaren en minder negatief gedrag vertonen. Grootouders hebben verschillende rollen: die van vertrouwenspersoon, speelkameraadje, mentor én verhalenverteller. Ze bieden in veel gevallen onvoorwaardelijke liefde en steun, wat zorgt voor een gevoel van veiligheid en stabiliteit bij het kind. Zo bouwen deze kinderen zelfvertrouwen en veerkracht op.

Probeer vooraf goede afspraken te maken om misverstanden en frustraties te voorkomen.

- Nele Wouters

Elke invulling is anders

Hoe de rol van grootouder wordt ingevuld, verschilt van gezin tot gezin. Sommige grootouders springen regelmatig in als oppas, anderen hebben veeleer een ondersteunende rol, in de achtergrond. Hoe betrokken een grootouder ook is, het is en blijft heel belangrijk om goede afspraken te maken met de ouders van het kind. "Probeer vooraf goede afspraken te maken om misverstanden en frustraties te voorkomen", zegt Nele Wouters. Door open in gesprek te gaan, kunnen grootouders een mooie hulp zijn bij de opvoeding, zonder daarbij de plaats van de ouders in te nemen.

(Lees verder onder de foto)

Maatschappelijke veranderingen zorgen voor meer druk

Het valt op dat de rol van grootouders doorheen de jaren een andere invulling heeft gekregen. Dat heeft alles te maken met maatschappelijke veranderingen. Grootouders zijn in veel huishoudens een onmisbare schakel geworden, zowel op emotioneel vlak als praktisch. En hoewel dat veel voordelen biedt, vraagt het ook flexibiliteit en energie. Daarom mogen we niet vergeten om af en toe stil te staan bij het feit dat die extra zorg ook kan leiden tot stress, vermoeidheid en gezondheidsproblemen bij grootouders. Een goede balans tussen zorg voor de kleinkinderen en zorg voor zichzelf is dus erg belangrijk. En dat moeten we allemaal goed in het oog houden.

Zelfs op afstand kunnen grootouders een hechte band opbouwen met hun kleinkinderen.

- Nele Wouters

Verschillende generaties

Soms vergeten we het misschien wel eens, maar grootouders hebben ook een culturele en sociale rol. Door verhalen te vertellen over hun jeugd, leren kleinkinderen onbewust meer over hun herkomst. Ook normen en waarden worden zo doorgegeven aan de volgende generatie. En vraag nog eens naar oude familietradities. Misschien klinken ze wel bekender in de oren dan je zou denken. Verbondenheid binnen het gezin helpt kinderen bij de ontwikkeling van hun identiteit en ook daar spelen grootouders een belangrijke rol.

Afstand is geen probleem

Niet elke grootouder woont om de hoek of is fysiek nog even actief. Gelukkig maken moderne technologieën het makkelijker dan ooit om contact te houden. “Zelfs op afstand kunnen grootouders een hechte band opbouwen met hun kleinkinderen”, vertelt Nele. Denk aan videobellen, berichtjes sturen of grappige foto’s delen via WhatsApp. En weet je wat? Het draait niet om hoe vaak je contact hebt, maar om de kwaliteit van dat contact. Maak je dus zeker geen zorgen als een grootouder minder aanwezig is in het leven van een kind.

De mooiste rol in het leven

Als je aan grootouders vraagt wat nu eigenlijk de mooiste rol is die ze in hun leven mochten vervullen, dan zullen ze vaak zeggen ‘grootouder zijn’. Het is een heel andere ervaring dan moeder of vader worden. Grootouders mogen wat meer verwennen en hebben voornamelijk de ‘leuke’ momenten met hun kleinkinderen. Daarom wordt het vaak beschreven als ‘het mooiste wat hen kon overkomen’.