De Vlaamse minister van Cultuur Caroline Gennez plaatst diamantbewerking op de Inventaris Vlaanderen voor het Immaterieel Erfgoed. Dat geeft een overzicht van ons niet-tastbaar erfgoed: onze kennis, gewoontes, gebruiken en praktijken die zo belangrijk zijn dat we ze moeten koesteren om aan volgende generaties te kunnen doorgeven. In de 20ste eeuw was de diamantnijverheid heel populair in de Antwerpse Kempen, vooral in de streek rond Nijlen en Grobbendonk.
Diamantbewerking officieel erkend als immaterieel erfgoed
© RTV archief
De diamantbewerking is al bijna 700 jaar een belangrijke ambacht in Vlaanderen. De techniek van het slijpen met een roterende schijf en diamantpoeder werd in de 15de eeuw geïntroduceerd in Brugge. Die techniek vormt nog altijd de basis van het slijpproces. In de 16de eeuw verhuisde de sector naar Antwerpen, dat uitgroeide tot het wereldcentrum voor diamanthandel en -bewerking.
In de 20ste eeuw kende de diamantnijverheid een grote bloei, met duizenden werkplaatsen verspreid over Vlaanderen. Vooral de Antwerpse Kempen ontwikkelden zich tot een belangrijk centrum. Vandaag zijn er nog zo’n 250 actieve slijpers, verspreid over een honderdtal bedrijven. Dankzij gespecialiseerde opleidingen en demonstraties blijft de kennis bewaard én toegankelijk voor nieuwe generaties.
Vakkennis
Bij het slijpen wordt een ruwe diamant stap voor stap omgevormd tot een schitterende edelsteen. Het ambacht vraagt uiterste precisie en vakkennis. Vroeger gebeurde het slijpen met de hand; vandaag gebruikt men verfijnde apparatuur en software. Toch blijven de traditionele technieken en kennis de basis van het werk.
Wie de fascinerende wereld van diamantbewerking van dichtbij wil ontdekken, kan terecht in het Kempens Diamantcentrum (Briljante Kempen) in Nijlen, het Diamantmuseum Zoersel, het Diamantmuseum Brugge en het DIVA museum in Antwerpen. Die instellingen tonen niet alleen historische collecties, maar organiseren ook demonstraties van het slijpproces, vaak met originele werktuigen en persoonlijke verhalen van vakmensen.
Het erfgoed van de diamantbewerking leeft voort in de technieken, de verhalen en de passie van de beoefenaars. Vlaanderen blijft zo een unieke rol spelen in het bewaren én vernieuwen van die traditie.
