De restauratie werd gecoördineerd door Stichting Kempens Landschap, in opdracht van de gemeenten Herselt en Westerlo, samen met de provincie en Landschapspark De Merode. Het Trammeke dateert uit 1874 en speelde vroeger een multifunctionele rol: het reguleerde het waterpeil in de Grote Nete, maakte tweede oogsten mogelijk op hooilanden, ververst de kasteelvijver en faciliteerde het vervoer van ijzererts.
Het mechanisme zelf — de dambrug met stanksysteem — ligt deels in Herselt en deels in Westerlo: de rails van het Trammeke bevindt zich op de oever van Herselt, terwijl de trekmechaniek op de Westerlose oever ligt.
Bescherming en restauratie
Sinds 1999 is het Trammeke officieel erkend als beschermd monument vanwege zijn historische, industrieel-archeologische en volkskundige waarde.
De laatste decennia werd het apparaat niet meer gebruikt, en verkeerde het mechanisme in slechte staat. Dankzij erkenning en burger- en overheidssteun kon het behouden worden.
De restauratie kost bijna €125.000 en zal enkele maanden duren. De middelen worden gezamenlijk opgebracht door de provincie, Stichting Kempens Landschap, de gemeenten Herselt en Westerlo en Landschapspark De Merode.
Belangrijk detail: het oorspronkelijke systeem waarmee omliggende stukken land onder water konden worden gezet, blijft na restauratie niet operationeel (die functie wordt dus niet volledig hersteld), zodat het landschap niet nadelig beïnvloed wordt. Wel zal het sluissysteem weer zichtbaar en functioneel zijn voor demonstratiedoeleinden.
