"Sta jezelf toe om te zuchten als je bezig bent met een lastige taak" - Therapeut Sally Antonissen over de impact van stress op ons lichaam

zat 17 mei
Beeldmontage RTV - rechtenvrije stockfoto/Sally Antonissen
© Beeldmontage RTV - rechtenvrije stockfoto/Sally Antonissen

We voelen ons moe, hebben hoofdpijn, slapen slecht, onze darmen sputteren tegen, en toch zeggen we: “Het zal de stress wel zijn.” Maar wat is stress nu eigenlijk? En hoe schadelijk is het écht voor je lichaam en geest? We spraken met Sally Antonissen van Senses Praktijkhuis in Lier. Als lichaamsgerichte en trauma-sensitieve coach/therapeut ondersteunt ze dagelijks mensen bij hun gevecht tegen stress.

Ons lichaam reageert zoals in de oertijd

De reactie van ons lichaam op stress, is nog steeds dezelfde als die van onze voorouders, de jager-verzamelaars. Elke vorm van stress was toen een mogelijk levensgevaar: een roofdier, een gevecht, een natuurramp. Om te overleven schakelt je lichaam razendsnel over naar een vecht-of-vluchtreactie.

“De hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt en wordt oppervlakkiger, je spieren spannen op, je zintuigen staan op scherp. Het hele lichaam maakt zich klaar om te overleven,” legt Sally uit.

Daarnaast vertraagt de spijsvertering omdat er geen tijd is om rustig te verteren tijdens een gevaarlijke situatie. Alle energie gaat naar overleven. Uiteraard moeten wij ons niet meer verdedigen tegen mogelijke aanvallen, maar toch gaat ons lichaam nog steeds in dezelfde ‘overlevingsstand’ als we bijvoorbeeld een deadline moeten halen.

Wat gebeurt er bij langdurige stress?

Als die overlevingsstand te lang blijft aanstaan, krijg je klachten. Zowel lichamelijk als mentaal. Stress heeft namelijk een rechtstreekse impact op het autonome zenuwstelsel. Dat autonome zenuwstelsel stuurt alle fysiologische processen in ons lichaam: ademhaling, hartslag, spiertonus, hormoonhuishouding...

“Stress beïnvloedt letterlijk je hele systeem,” zegt Sally. “Niet alleen je ademhaling en hartslag, maar ook je hormoonhuishouding, spierspanning, je emoties, je kijk op de wereld, zelfs je toon of woordgebruik worden erdoor beïnvloed.”

Sally Antonissen

In haar praktijk ziet Sally vaak deze klachten terugkomen:

  • Onrust
  • Angst
  • Sombere gedachten
  • Onmacht
  • Moedeloosheid
  • Depressie
  • Verdriet
  • Spierpijn (schouder, nek, rug…)
  • Hoofdpijn
  • Maag- en darmklachten

Je kan niet zeker weten of deze klachten allemaal het resultaat zijn van stress, maar het valt wel op dat deze vaak voorkomen als mensen aangeven dat ze vaak onder stress staan.

Het verschil tussen acute en chronische stress

Acute stress hoeft niet slecht te zijn. Integendeel. Je kan het zien als een soort training voor je zenuwstelsel. “Net zoals je spieren sterker worden na een korte work-out, zo kan je zenuwstelsel ook veerkrachtiger worden na een korte stresspiek,” aldus Sally.

Maar bij chronische stress blijft het gaspedaal ingedrukt. Je systeem geraakt uitgeput, en dan ontstaan er échte problemen.

“Hoe meer het gaspedaal wordt ingedrukt, hoe meer energie je lichaam verbruikt. Tot je volledig op bent. Dan begint het lichaam te haperen,” legt Sally uit. “Maar veel mensen denken dan: hier moet ik mee leren leven, het hoort bij mij, het valt allemaal best nog wel mee”.

Wie niet bewust op de rem gaat staan en het lichaam en zenuwstelsel niet de tijd geeft om te bekomen, zal ernstige klachten krijgen.

“Langdurige hoge cortisolniveaus worden gelinkt aan verminderde werking van je hersencellen. Daardoor krijg je klachten als vergeetachtigheid, verstrooidheid, desinteresse of brain fog”

- Sally Antonissen, lichaamsgerichte en trauma-sensitieve coach/therapeut

Psychische klachten

Bij aanhoudende stress stijgt het stresshormoon Cortisol in het lichaam en dat heeft invloed op psychische stoornissen.

“Langdurige hoge cortisolniveaus worden gelinkt aan verminderde werking van je hersencellen,” legt Sally uit. “Daardoor krijg je klachten als vergeetachtigheid, verstrooidheid, desinteresse of brain fog.”

Langdurige stress wordt ook in verband gebracht met psychische klachten zoals angst en depressie. “Ik wil niet zeggen dat stress de enige oorzaak is, maar ik zie in mijn praktijk wel vaak dat stress een aanleiding of versterkende factor is”, legt Sally uit.

Vrouw met buikpijn

Verband met fysieke aandoeningen

Langdurige stress staat in verband met tal van fysieke aandoeningen:

  • Hart- en vaatziekten
  • Diabetes
  • Darmproblemen
  • Chronische ontstekingen
  • Verergering van huidziekten of astma

Stress en fysieke aandoeningen gaan vaak hand in hand. En dat heb je vaak zelf in de hand door de keuzes die je maakt op vlak van levensstijl. Denk aan industriële voeding, te weinig Omega 3, een zittend beroep of leven, te weinig daglicht of sociale contacten, te veel schermtijd… het zijn allemaal elementen die of stress of een ontstekingsreactie veroorzaken. En het ene werkt het andere in de hand.

“Stress zorgt ervoor dat je lichaam reserves aan energie, vitaminen en mineralen verbruikt. Als die niet worden aangevuld, raak je ondervoed, niet in calorieën, maar in voedingsstoffen,” zegt Sally. “Daardoor verzwakt je immuunsysteem en krijg je sneller last van bestaande klachten.”

“Zorg voor jezelf zoals je voor een baby zou zorgen,” zegt Sally. “Met aandacht voor rust, gezonde voeding, verbinding en veiligheid.”

- Sally Antonissen

Herstel je lichaam

Herstellen van stress betekent niet per se dat je op yogaweekend moet. Integendeel: het zit ‘m in kleine dingen. Doe alles wat je nu doet, maar gewoon een beetje trager. Kijk eens naar je agenda; wat is er nu echt zo belangrijk dat je het niet kan uitstellen, verplaatsen of annuleren? Waar leg jij jezelf druk op? Waar kan jij wat zachter zijn voor jezelf?

“Zorg voor jezelf zoals je voor een baby zou zorgen,” zegt Sally. “Met aandacht voor rust, gezonde voeding, verbinding en veiligheid.”

Daarnaast is het ook ongelooflijk waardevol om je authentieke zelf te ontdekken: Wie ben je? Wat drijft je? Wat is je missie? Je visie? Wat geeft je voldoening? Alleen als je leeft naar je authentieke waarden en normen, zal je lichaam zich veilig voelen en zich herstellen. Doorbreek patronen die je niet voeden.

(Lees verder onder de foto)

Vrouw mediteert
© Vrouw mediteert

Adem diep in en uit

Bepaalde ademhalingsoefeningen brengen je zenuwstelsel tot rust. Meditatie zorgt voor ruimte en tijd om bewust te worden van je lichaam. Let wel op dat ademhalingsoefeningen en meditatie geen extra ‘to do’ worden. Dan missen ze hun effect en krijg je er alleen maar meer stress van. Ga liever op zoek naar micro-momentjes van rust doorheen de dag:

  • Als je een koffie neemt, adem dan 2 à 3 keer doelbewust uit.
  • Sta jezelf toe om te zuchten als je bezig bent met een lastige taak.
  • Adem voor je opstaat 2 à 3 keer 5 tellen in en vervolgens 5 tellen uit.
  • Als je in de file staat, check dan even: kan ik mijn kaak ontspannen?
  • Heb je een taak afgerond? Laat je schouders bewust zakken als dat kan.
  • Kijk even door een raam naar buiten terwijl je een slokje water drinkt.

“Als je lang in overlevingsmodus hebt gezeten, voelt het onwennig om te vertragen. Maar net dan heeft je systeem de tijd nodig om te herstellen.”

- Sally Antonissen

Negeer de signalen niet

Door bewust te worden van de signalen van je lichaam, zal je al snel merken wanneer het te veel wordt. Onrustig slapen, je overdag vermoeid voelen of net heel rusteloos zijn. Het zijn misschien vage klachten, maar tegelijkertijd zijn het vaak de eerste signalen die je lichaam geeft als het uitgeput geraakt.

“Er is niets mis met jou. Jouw lichaam reageert normaal op een abnormale maatschappij,” zegt Sally. “Ga op zoek naar wat voor jou werkt. Zelfs al is het maar 1% verlichting, die 1% telt.”

Laat je eventueel ondersteunen door een professional om samen te ontdekken wat voor jou werkt. Leg jezelf geen extra druk op, doe wat goed voelt en wat jou helpt om op adem te komen. En misschien wel het meest voor de hand liggende: heb geduld. “Als je lang in overlevingsmodus hebt gezeten, voelt het onwennig om te vertragen. Maar net dan heeft je systeem de tijd nodig om te herstellen.”

Meest bekeken

Brand aan de Lourdesgrot in Eindhout

Brand aan grot Oude Tramlijn in Eindhout: "Onderzoeken hoe de brand is ontstaan"

Actualiteit
Actualiteit en Nieuws
Windturbine Storm is stilgelegd

Windmolen in Olen stilgelegd: Vlaamse geluidsnorm overschreden

Actualiteit
Actualiteit en Nieuws
Controles op Sunrise: 50 festivalgangers betrapt met drugs

50 festivalgangers betrapt met drugs op Sunrise, verkeersdrukte bij uitstroom

Actualiteit en Nieuws
maa 30 Jun

Steenweg op Baarle in Turnhout twee uur lang versperd na ongeval

Actualiteit en Nieuws
maa 30 Jun
Motorrijder gevat na incident in Herentals

36-jarige motorrijder die inreed op terras in Herentals is opgepakt, verhoord en weer vrijgelaten

Actualiteit en Nieuws
maa 30 Jun

Meer nieuws uit deze regio

OPROEP: deel je filmpjes en foto's van Verklapt met ons

Actualiteit
Actualiteit en Nieuws
Entertainment en ontspanning

Comedian Raf Coppens trapt nieuwe Verklapt-seizoen vanavond af

Actualiteit
Actualiteit en Nieuws
Entertainment en ontspanning
Lierse-eigenaar koopt kerk en richt dien in als hotel

Kerk Lisp wordt hotel, evenementenlocatie én bedevaartsoord voor Lierse-supporters en anderen

Actualiteit en Nieuws
Toerisme
vrij 27 Jun
David Wijns stopt met voetballen

David Wijns (38) hangt voetbalschoenen aan de haak

Regionale sport
Actualiteit
Actualiteit en Nieuws
Yannick Michiels pakte zilver op het vorige EK en is dus medaillekandidaat

Lier en Geel zijn decor van EK Sprint-Orienteering: Mollenaar Michiels maakt kans op medaille

Regionale sport
Actualiteit
Actualiteit en Nieuws

Ook interessant voor jou

Beeldmontage RTV - rechtenvrije stockfoto/Rik Brabants

Hoge temperaturen? "Ook als je geen dorst hebt, drink toch"!

Gezondheid en welzijn
Gezondheid
zat 28 Jun
BelOrta Fruituur 10 uur fruitmoment

BelOrta wil van 10 uur 'fruituur' maken: "Fruit moet hoofdrol spelen"

Actualiteit en Nieuws
Gezondheid en welzijn
vrij 27 Jun
Move it! XL De Nekker Mechelen

Beweging, verbinding en plezier: Move it! XL brengt meer dan 400 mensen samen in Mechelen

Entertainment en ontspanning
don 26 Jun
AZ Herentals opleidingsdag ziekenhuis

700 medewerkers van AZ Herentals worden bijgeschoold op opleidingsdag

Gezondheid en welzijn
vrij 13 Jun
openbrief dermatologe

Open brief van dermatologe al 2500 keer ondertekend: "Plannen van minister zijn niet ok"

Gezondheid en welzijn
Gezondheid
maa 9 Jun