Anaf waarschuwt: ‘Uitkoopregeling varkensboeren faalt, stikstofdoel blijft buiten bereik’

© Fotomontage RTV

De Vlaamse uitkoopregeling voor varkensboeren, die de stikstofuitstoot moest helpen verminderen, levert voorlopig niet het gewenste resultaat op. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams parlementslid Hannes Anaf (Vooruit) opvroeg. In de provincie Antwerpen werden tot nu toe 74 varkensstallen gesloten, goed voor 85.698 minder varkens. Toch waarschuwt Anaf dat dit onvoldoende is om de stikstofdoelstellingen te halen.

De regeling, die varkenshouders een vergoeding per varken biedt als ze hun activiteiten stopzetten, moest helpen om de stikstofuitstoot drastisch terug te dringen. De Vlaamse regering trok daarvoor 200 miljoen euro uit, wat moest leiden tot 1.77 miljoen varkens, maar tot nu toe werd amper 46,4 miljoen euro uitbetaald, een kwart van het voorziene budget.

“De cijfers liggen ver onder de verwachtingen,” zegt Anaf. “We zitten nog maar aan één vijfde van het aantal varkens dat we wilden verminderen. Als het in dit tempo blijft gaan, halen we de stikstofdoelstellingen nooit. Dat heeft gevolgen voor onze landbouw, maar ook voor onze economie en jobs.”

Antwerpen: 12 miljoen euro aan vergoedingen

In onze provincie kregen de betrokken boeren samen 11,8 miljoen euro uitbetaald, aan een gemiddelde van 125 euro per varken. Dat bedrag ligt in lijn met de rest van Vlaanderen, maar blijft volgens Anaf te laag om voldoende landbouwers over de streep te trekken.

“Voor veel boeren is het een moeilijke beslissing om te stoppen,” zegt hij. “Het gaat vaak om familiebedrijven waar generaties lang is gewerkt. Maar als we de stikstofuitstoot niet snel genoeg verminderen, riskeren we een vergunningsstop die ook de bouwsector en werkgelegenheid in onze regio zou raken. Zo’n scenario zoals in Nederland, waar projecten maandenlang stillagen, moeten we absoluut vermijden.”

Grote verschillen tussen provincies

In West-Vlaanderen stopten tot nu toe veruit de meeste varkensboeren (182 bedrijven), goed voor ruim 177.000 minder varkens. In Limburg (50 bedrijven) en Oost-Vlaanderen (58 bedrijven) liggen de cijfers merkbaar lager, terwijl Vlaams-Brabant met slechts twee stopzettingen achterblijft.

Nog driekwart van het budget over

Omdat er nog driekwart van het budget ongebruikt blijft, roept Anaf minister Jo Brouns op om de regeling grondig te evalueren. “Er moet bekeken worden of de vergoeding voldoende hoog is en of ze wel de juiste landbouwers bereikt. De inspanningen om stikstof terug te dringen zijn essentieel — niet alleen voor onze gezondheid en natuur, maar ook om onze economie draaiende te houden,” besluit hij.

De uitstapregeling blijft voorlopig lopen, maar de cijfers tonen volgens Anaf aan dat de Vlaamse overheid nog een tandje moet bijsteken als ze de stikstofcrisis wil vermijden.